Amlygiad i Blwm: Meysydd Tanio Reifflau Dan Do
Mae plwm yn fetel gwenwynig sy'n digwydd yn naturiol a geir yng nghramen y ddaear, sydd â llawer o ddefnyddiau, gan gynnwys wrth gynhyrchu ffrwydron.
Gall prosesu, trin, defnyddio a gwaredu plwm arwain at halogiad amgylcheddol eang ac arwain at amlygiad dynol.
Amlygiad i blwm
Gall dod i gysylltiad â phlwm dros gyfnod byr, neu hirfaith, achosi gwenwyn plwm a phroblemau iechyd.
Gall amlygiad i blwm ddigwydd drwy drin bwledi plwm (amsugno dermol) neu drwy (amlyncu neu anadlu) y llwch a gynhyrchir trwy danio dryll, a phan fo pelenni plwm yn bwrw targed, stand targed neu wrthrychau eraill.
Bydd plwm hefyd yn bresennol mewn unrhyw lwch a hidlir gan unrhyw system echdynnu. Lle bo'n bosibl, defnyddiwch fwledi siaced neu ddi-blwm a phreimiwr di-blwm i waredu ar y risg.
Dyletswyddau Gweithredwyr Meysydd Tanio
Mae’r Ddeddf Iechyd a Diogelwch yn y Gwaith ac ati 1974 ei gwneud yn ofynnol i bob cyflogwr gymryd camau rhesymol i sicrhau iechyd, diogelwch a lles yn y gwaith yr holl weithwyr, ac i weithredu eu hymgymeriad mewn ffordd nad yw'n peryglu iechyd a diogelwch cwsmeriaid, ymwelwyr a chontractwyr.
Rhaid i bob cyflogwr a pherson hunangyflogedig hefyd gynnal asesiad addas a digonol o'r risgiau i iechyd a diogelwch gweithwyr a'r rhai nad ydynt yn weithwyr, sy'n gysylltiedig â'r gweithgareddau dan ei reolaeth, a chymryd camau rhesymol i naill ai atal neu liniaru'r holl risgiau sylweddol yn effeithiol.
Pan fo gweithwyr yn agored i amlygiad sylweddol i blwm, rhaid monitro aer o leiaf bob 3 mis i fesur crynodiad plwm yn yr awyr, a rhaid rhoi trefniadau gwyliadwriaeth iechyd ar waith.
System Awyru Gwacáu Leol (sef y LEV):
Rhaid i'r holl fesurau rheoli a ddefnyddir i liniaru amlygiad i blwm gael eu cynnal mewn cyflwr effeithlon, mewn cyflwr gweithio effeithlon, mewn cyflwr da, ac mewn cyflwr glân. Er mwyn sicrhau bod systemau LEV yn parhau i weithredu'n gywir, mae'n rhaid eu gwirio yn unol â chyfarwyddiadau'r gwneuthurwr ac yn gallu delio'n ddiogel â llwch a thanwydd sydd heb ei losgi.
Mae Rheoliadau Rheoli Plwm yn y Gwaith 2002 yn datgan bod yn rhaid i systemau LEV cael eu harchwilio a'u profi'n drylwyr bob 14 mis o leiaf gyda chofnod addas o arholiadau a phrofion ac atgyweiriadau angenrheidiol, yn cael eu cadw am o leiaf 5 mlynedd o'r dyddiad y cawsant eu gwneud.
Glanhau Meysydd Tanio Reifflau
Bydd amlder glanhau yn cael ei ddylanwadu gan yr asesiad risg a ffactorau megis:
A. Y math o fwledi a daniwyd e.e. bydd angen glanhau pistolau tanio canol, sy'n tanio bwledi heb siaced, yn amlach na reifflau tanio ymyl; mae pistolau yn gwaredu ar gryn dipyn o danwydd heb ei losgi; ac mae bwledi heb siaced yn creu mwy o lwch plwm na bwledi sydd â siaced.
B. Amlder defnydd y maes tanio, a nifer y rowndiau sy'n cael eu tanio.
C. Effeithlonrwydd yr awyru ac echdynnu presennol.
D. Mandylledd yr arwynebau ymhellach i lawr y maes tanio. Dylid cofnodi pob gwaith glanhau a dad-blymio (os yw'n berthnasol) yn y Log Maes tanio ynghyd ag enw, neu statws swydd, y person sy'n gyfrifol am y goruchwyliaeth gyffredinol.
Dulliau glanhau
Er mwyn rheoli'r risg o amlygiad plwm yn effeithiol, rhaid i unrhyw un sy'n gyfrifol am lanhau arwynebau mewn maes tanio dan do ddefnyddio dulliau glanhau gwlyb a/neu sugnydd llwch sydd â hidlydd HEPA. Mae ysgubo a thynnu llwch gan ddefnyddio dulliau glanhau sych yn cael ei wahardd yn llym. Dim ond staff â Chyfarpar Diogelwch Personol digonol, ac sydd wedi derbyn hyfforddiant digonol ar beryglon amlygiad Plwm a'r defnydd o Gyfarpar Diogelwch Personol, megis dillad, mygydau wyneb, menig, ffedogau ac ati ddylai lanhau'r maes tanio.Dylid gwisgo oferôls tafladwy, menig a mygydau bob amser yn ystod gweithgareddau glanhau a gwaith atgyweirio a chynnal a chadw dan do.
Glanhau dwfn
Dylai contractwyr arbenigol wneud gwaith glanhau dwfn o bryd i'w gilydd gan ei fod yn golygu cael gwared ar yr holl lwch gweddilliol o'r strwythur, gan gynnwys lleoedd to, tiwbiau, ardaloedd trapiau targed a bwledi (gan gynnwys unrhyw lenni gwrth-sblas). Mae'n synhwyrol dad-blymio a chynnal a cahdw trapiau bwled ychydig cyn glanhau dwfn, gan y gall y broses hon gynhyrchu llwch sylweddol. Bydd amlder glanhau dwfn yn dibynnu ar ddefnydd y maes tanio.
Iechyd a Hylendid - Cylfeuterau Golchi Dwylo
Dylai cyfleusterau golchi dwylo digonol gyda dŵr rhedeg poeth ac oer (neu gymysg), sebon hylifol a chyfleusterau sychu dwylo hylan fod ar gael yn rhwydd i bawb sy'n defnyddio'r maes tanio dan do i hwyluso golchi dwylo'n rheolaidd ar ôl trin a llwytho bwledi. Dylid cyfleu pwysigrwydd hylendid dwylo rheolaidd yn effeithiol i bob defnyddiwr y maes tanio trwy arwyddion clir.
Iechyd a Hylendid - Bwydydd a Diodydd
Mae bwyta, cnoi gwm, yfed ac ysmygu yn cael eu gwahardd mewn ardal dan do a ddefnyddir fel maes tanio. Mae'r Gweithredwr Maes Tanio'n gyfrifol am gyfleu pwysigrwydd golchi dwylo yn drylwyr ar ôl gadael yr ystod dan do cyn i unrhyw un fwyta, diodydd neu ysmygu. Gellir defnyddio arwyddion ychwanegol i atgoffa defnyddwyr na chaniateir bwyd a diod yn ardal y maes tanio.
Dolenni gwybodaeth defnyddiol
Ewch i wefan y Gymdeithas Reiffl Genedlaethol, gellir dod o hyd i gopi o'u Llawlyfr Dylunio a Diogelwch Meysydd Tanio, a gwybodaeth ddefnyddiol arall
Deddfwriaeth, Canllawiau Perthnasol a Chodau Ymarfer Cymeradwy
Deddf Iechyd a Diogelwch yn y Gwaith ac ati (Deddf Cydraddoldeb 2010 (legislation.gov.uk)
Rheoliadau Rheoli Iechyd a Diogelwch yn y Gwaith 1999 (legislation.gov.uk)
Rheoliadau Rheoli Plwm yn y Gwaith 2002 (legislation.gov.uk)
https://www.hse.gov.uk/pubns/books/l132.htm
Rheoliadau Cyfarpar Diogelu Personol yn y Gwaith 1992 (legislation.gov.uk)
Rheoliadau Rheoli Sylweddau Peryglus i Iechyd 2002 (legislation.gov.uk)
Rheoliadau Sylweddau Peryglus ac Atmosfferau Ffrwydrol 2002 (legislation.gov.uk)
Cydnabyddiaeth
Mae'r wybodaeth yn y daflen hon wedi'i llunio o wybodaeth a ddarparwyd gan y Gymdeithas Reiffl Genedlaethol.