Daw’r gwaharddiad ar blastigau untro yng Nghymru i rym ar 30 Hydref

Bydd Deddf Diogelu’r Amgylchedd (Cynhyrchion Plastig Untro) (Cymru) 2023 yn cyflwyno Cam 1 o’r gwaharddiad a fydd yn golygu na fydd busnesau bellach yn gallu gwerthu neu gyflenwi eitemau penodol i’r defnyddiwr terfynol

Mae llawer o sbwriel i’w gael ar draethau yng Nghymru sydd wedi’i wneud o gynhyrchion plastig, sy’n cynnwys:

• Platiau plastig untro (gan gynnwys platiau papur wedi'u gorchuddio â phlastig)
• Cyllyll a ffyrc plastig untro (e.e. cyllyll, ffyrc, llwyau, sbarcs a chopsticks)
• Trowyr diodydd plastig untro
• Gwellt yfed plastig untro
• Cwpanau wedi'u gwneud o bolystyren allwthiol ehangedig neu ewynnog
• Cynwysyddion bwyd tecawê wedi'u gwneud o bolystyren allwthiol ehangedig neu ewynnog
• Ffyn balŵn plastig untroBlagur cotwm plastig untro

Effaith y Ddeddf ac eithriadau

Bydd y gwaharddiad yn effeithio ar fanwerthwyr, gwerthwyr bwyd, siopau cludfwyd a'r diwydiant lletygarwch a bydd yn berthnasol i gyflenwadau dros y cownter ac ar-lein.

Fodd bynnag, mae nifer o eithriadau, er enghraifft caniatáu i fferyllfeydd barhau i ddarparu gwellt plastig mewn achosion lle mae unigolion angen iddynt fwyta ac yfed yn ddiogel ac yn annibynnol.

Rheswm dros y newid yn y gyfraith

Bydd eithriadau eraill yn gweld blagur cotwm â choesau plastig yn dal i gael eu defnyddio mewn lleoliadau gofal iechyd a llwyau plastig yn cael eu caniatáu gyda chyflenwad meddyginiaethau hylifol er mwyn mesur dos.

Wrth ymgynghori ar y gwaharddiad yn 2020, fe wnaeth Llywodraeth Cymru fesur maint y broblem plastigau untro ar y pryd drwy nodi bod tua 226 miliwn o unedau o gyllyll a ffyrc plastig yn cael eu gwerthu bob blwyddyn yng Nghymru, ynghyd â 173 miliwn o wellt plastig, 5.7 miliwn o drowyr plastig. , 26 miliwn o gwpanau polystyren, 30 miliwn o ffyn blagur plastig a 1 miliwn o ffyn balŵn plastig.

Cyngor i fusnesau

Shared Regulatory Services has been advising businesses to run down existing stock of single-use plastic goods ahead of the 30th October deadline and to identify alternatives to plastic when sourcing these items in future.

Gallai camau gynnwys:

• Amnewid plastig gyda bambŵ neu gyllyll a ffyrc pren ar gyfer bwyd tecawê
• Cyfnewid plastig am gyllyll a ffyrc metel ar gyfer gwesteion mewnol
• Cyfnewid platiau plastig untro am ddewisiadau eraill y gellir eu hailddefnyddio y gellir eu golchi
• Cynnig platiau papur yn lle plastig
• Cynnig ail-lenwi poteli dŵr neu gwpanau teithio cwsmeriaid
• Annog cwsmeriaid i ddod â'u cynwysyddion glân eu hunain ar gyfer bwyd tecawê

Pe bai gan fusnesau gynhyrchion plastig untro ar ôl pan ddaw’r gwaharddiad i rym, dylent siarad â’u Cyngor lleol yn ogystal â chyflenwyr ac unrhyw gymdeithas fasnach ynghylch sut i’w ailgylchu. Unwaith y bydd y gwaharddiadau mewn grym, busnesau fydd yn gyfrifol am dalu unrhyw gostau y byddant yn eu hysgwyddo wrth ailgylchu neu waredu stoc dros ben.

Gorfodi'r gwaharddiad

Yn ystod y misoedd nesaf, bydd y Gwasanaethau Rheoliadol a Rennir yn parhau i weithio gyda busnesau i gydymffurfio â'r gofynion newydd, gan gynnig cyngor a chyfeirio at ffynonellau gwybodaeth. Cyflawnir hyn yn bennaf drwy'r trefniadau arolygu presennol.

Rhagwelir, fel yn achos cyflwyno’r tâl am fagiau siopa untro rai blynyddoedd yn ôl, y bydd y gyfraith newydd yn ymwreiddio’n ddidrafferth, gyda chydymffurfiaeth lawn yn cael ei chyflawni.

Mae’r holl arwyddion yn awgrymu, o ganlyniad i waharddiadau tebyg a gyflwynwyd eisoes mewn mannau eraill yn y DU (yr Alban yn 2022 a Lloegr ar 1 Hydref 2023), y bydd y busnesau mawr hynny sy’n masnachu ar draws y gwahanol weinyddiaethau eisoes wedi cyflwyno’r newidiadau angenrheidiol. Yn ddiweddarach, pe bai angen cymryd camau gorfodi yn achos unrhyw ddiffyg cydymffurfio parhaus, yna mae Deddf 2023 yn gwneud darpariaeth ar gyfer nifer o opsiynau gorfodi sy'n cynnwys sancsiynau sifil yn ogystal ag erlyniad.

Beth nesaf?

Bydd Cam 2 y gwaharddiad ar gynhyrchion plastig untro yn dod i rym yn ddiweddarach (o bosibl yn ystod Gwanwyn 2026) a bydd yn gweld gwahardd gwerthu a chyflenwi bagiau siopa plastig untro, caeadau polystyren ar gyfer diod a bwyd. cynwysyddion, a chynhyrchion wedi'u gwneud o blastig ocso-ddiraddadwy. 

Mae manylion y cynhyrchion sydd i'w gwahardd o 30 Hydref 2023 i'w gweld yma.